مسجد فتح در شمال غربي مدينه، در دامنه غربي كوه سلع، قرار دارد.
مهم‌ترين مسجد از مساجد سبع
مهم‌ترين مسجد از مساجد سبع، مسجدي است به نام
مسجد فتح يا مسجد الأعلي و نيز به مسجد احزاب مشهور است.
موقعيت جغرافيايي مسجد
اين مسجد بر دامنه كوه واقع شده و زائران با طيّ پله هايي چند، براي
اقامه نماز به درون آن مي روند.
مسجد فتح بر روي كوهي قرار گرفته، كه پشت آن كوه مسير حفر خندق در
جنگ احزاب بوده است.
حوادث تاريخي مسجد
اين كوه، به دليل موقعيت خوبي كه براي نظارت بر خندق و دشمن پشت خندق داشته، به عنوان محل استقرار رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در جريان
جنگ احزاب مورد استفاده قرار گرفته است.
حضرت طي روزهاي متوالي نمازهاي خود را در آنجا
اقامه كرد و به همين دليل، بعدها اين محل تبديل به مسجد شد.
در منابع آمده است كه: اِنَّ رَسُول الله صَلّي في مَسْجِدِ الْفَتْح فِي الْجَبَل وَ في الْمَساجِدِ الَّتِي حَوْلَه.
[۱]
مقصود از مساجد اطراف مي تواند يكي از همين مساجد باقي مانده باشد.
نكته مهم آن است كه حضرت در اين مكان دعا براي پيروزي سپاه كردند و اين دعا مستجاب شد.
روايت شده است كه حضرت در روز دوشنبه دعا كرد و شب چهارشنبه بود كه دعايش مستجاب شد و احزاب شكست خوردند و مدينه را ترك كردند.
[۲]
فضيلت مسجد فتح
اين مسجد، از مساجد مورد اعتناي مسلمانان قرون اوليه اسلامي به شمار مي رود و در روايات اهل بيت(عليهم السلام) و منابع شيعه، نماز خواندن در آن، مورد تأكيد قرار گرفته است.
[۳]
از امام صادق(عليه السلام) نقل شده است كه فرمود: أَنَّ النَّبيّ دَخَلَ مَسْجِدَ الْفَتْح فَخَطا
خُطْوَةً ثُمَّ الْخُطْوَةَ الثّانِية ـ ثمّ قال ـ: وَ رَفَعَ يَدَيهِ اِلَي اللهِ حَتّي دَعا، وَ دَعا كَثِيراً ثُمَّ انْصَرَفَ.
[۴][۵]
همچنين روايت شده در شب‌هاي پاياني غزوه خندق، حضرت رسول(صلي الله عليه وآله) وقتي حذيفه را براي خبر گرفتن به سوي دشمن فرستادند، در محل اين مسجد نشسته بودند.
[۶]
مسجد فتح از همان آغاز مورد عنايت مسلمانان قرار داشت. بنا به نقل ابن شبّه، در زمان وي ـ قرن سوّم هجري ـ دقيقاً همان نقطه اي كه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در آنجا دعا كردند، به صورت استوانه اي در صحن مسجد مشخص بوده است.
بناي فعلي مسجد
بناي فعلي
مسجد فتح كه از زمان عبدالمجيد اول و مربوط به سال ۱۲۷۰ هجري است، حدود ۲۴ متر مربع و ارتفاع آن حدود ۵/۴ متر است. اين مسجد به سال ۱۴۱۱ توسط دولت سعودي تعمير شد.
اسامي ديگر مسجد فتح
مسجد فتح را، به نام‌هاي ديگري از جمله مسجدالأعلي، مسجد احزاب و مسجد خندق نيز مي شناسند.
وجه تسميه مسجد فتح
در روايت آمده است كه سوره فتح در اين مسجد بر رسول خدا(صلي الله عليه وآله) نازل شد.
وجه تسميه مسجد فتح به مسجد احزاب و خندق
از آنجا كه
مسجد فتح را با نام مسجد احزاب و مسجد خندق نيز مي شناسند، طبعاً بايد با
جنگ احزاب ارتباط داشته باشد، نه با سوره فتح كه در حديبيه نازل شده است.
وجه تسميه مسجد فتح به مسجد الاعلي
به خاطر قرار گرفتن آن بر دامنه كوه باشد. اين مسجد در قسمت جنوبي (قبله) داراي شبستان و در قسمت شمالي داراي صحن است.
پانويس
۱. ↑ اخبار مدينة الرسول(صلي الله عليه وآله)، ص۱۱۴.
۲. ↑ تاريخ المدينة المنوره، ج۱، ص۶۰.
۳. ↑ بحار الأنوار، ج۲۰، ص۲۳۰.
۴. ↑ تاريخ المدينة المنوره ابن شبّه، ج۱، ص۱۴۲.
۵. ↑ وفاء الوفا، ج۳، ص۸۳۱.
۶. ↑ وفاء الوفا،ج۳، ص۸۳۵.